Henri Cartier-Bresson (22 augustus 1908 – 3 augustus 2004) was een Franse fotograaf. Hij werd algemeen beschouwd als de meester van de candid foto. Samen met Robert Capa en andere fotografen richtte Cartier-Bresson in 1947 Magnum op, het eerste fotografen-coöperatief. 


Leven
Cartier-Bresson werd geboren te Chanteloup-en-Brie. In 1931 vertrok hij op 22-jarige leeftijd als jager naar het Westafrikaanse oerwoud. Na een jaar keerde hij terug naar Frankrijk na zwarte koorts te hebben opgelopen. Tijdens zijn herstel ontdekte hij de fotografie pas echt. Hij herinnerde zich later hoe hij de hele dag over straat zwierf, gespannen, en klaar om af te drukken; "vastbesloten om het leven te betrappen, om het levend vast te leggen."

Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak deed Cartier-Bresson korte tijd dienst in het Franse leger. Tijdens de inval van Duitsland in Frankrijk werd hij door de Duitsers gevangen genomen. Na twee mislukte pogingen wist hij uit het krijgsgevangenenkamp te ontvluchten. Tot het eind van de oorlog was hij verzetstrijder.

Omdat werd aangenomen dat hij was overleden, organiseerde het Museum of Modern Art in New York in 1946 een postume expositie.

In 1947 hielp Cartier-Bresson bij het oprichten van het Magnum fotopersbureau. In opdracht van grote tijdschriften reisde hij door Europa en de Verenigde Staten, naar India, de Sovjet-Unie en China. In de jaren vijftig en zestig werden veel fotoboeken met zijn foto’s uitgegeven. Het belangrijkste hiervan was The Decisive Moment (1952). In dit boek vertelde Cartier-Bresson dat het beslissende moment het moment is waarop tegelijkertijd, in een fractie van een seconde het belang van een gebeurtenis wordt gezien en de juiste ordening van vormen die uitdrukking geven aan het moment. In fotografie kon zelfs het kleinste gegeven nog een geweldig onderwerp zijn, meende hij. Het kleine menselijke detail kan een leitmotif worden.

Een hoogtepunt in zijn carrière was een tentoonstelling in retrospectief. Vierhonderd van zijn foto’s waren op diverse plaatsen in de Verenigde Staten te zien. In 1982 kreeg Cartier-Bresson de Hasselblad Award.

Cartier-Bresson overleed op 95-jarige leeftijd in Céreste (Alpes-de-Haute-Provence).


Fotografie

 "Het plezier zit in de geometrie, als alles klopt en op z’n plaats staat." Cartier-Bresson maakte zelf nooit afdrukken van zijn werk, dat liet hij aan vrienden over, mensen die hij kon vertrouwen. Hij liep alleen rond met zijn camera. Al spiedend, met een onderzoekende blik. En op het juiste moment toeslaan.
De term "het beslissende moment" is door hem uitgevonden, ze werd voor het eerst door hem gebruikt in het boek dat ook die woorden als titel meekreeg (The Decisive Moment). Hij slaagde erin om alledaagse dingen zo vast te leggen dat ze eeuwigheidswaarde kregen. Al kijkend door de zoeker van zijn camera, kaderde hij de wereld in. Hij was wars van het bijsnijden van foto’s, hij streefde altijd naar het in één keer vangen van het goede beeld. Achteraf de kadering van het onderwerp veranderen moest niet nodig zijn.

Cartier-Bresson fotografeerde vele beroemdheden. Hij fotografeerde Marilyn Monroe op de set van haar laatste film (the Misfits, van John Huston) en wist haar afdwalende blik te vangen, terwijl ze tijdens een pauze even aan heel andere dingen dacht.
Ook was hij op bezoek bij Mahatma Gandhi, om een portret van hem te maken. Eerst liet hij Gandhi een fotoboek van hem zien, om ’m een beetje een idee te geven. Ze praatten wat over de foto’s, totdat Gandhi naar buiten moest om een meningte mensen te begroeten. Buitengekomen werd Gandhi neergeschoten. De foto’s die Cartier-Bresson maakte van Gandhi op zijn sterfbed werden wereldberoemd.
Cartier-Bresson was aanwezig bij veel grote politieke gebeurtenissen, wist vele belangrijke momenten in de geschiedenis bij te wonen en vast te leggen. Zo was hij aanwezig bij de Maoïstische revolutie in China, de overdracht van het bestuur van Indonesië aan de lokale bevolking na jarenlang een Nederlandse kolonie geweest te zijn, en hij was de eerste fotograaf die vrij mocht fotograferen in de naoorlogse Sovjet-Unie.


Schilderen en tekenen
Cartier-Bresson hield als kind erg van schilderen. "Op donderdag en zondag mocht ik van mezelf schilderen. De andere dagen leefde ik daar naartoe." De grote doeken van o.a. Rubens tekende en schilderde hij na, als oefening.
In de late jaren van zijn leven pakte hij vooral het tekenen weer op. "Fotograferen is een messteek, schilderen is mediteren," aldus Henri Cartier-Bresson.