James Francis Cagney, Jr. (New York City, 17 juli 1899 - Stanfordville (New York), 30 maart 1986) was een Amerikaans filmacteur.

Zijn ouders waren van Ierse en Noorse afkomst.

Hij werkte in vaudeville en in het theater op Broadway, en toen Warner Bros. Pictures de filmrechten kocht voor het stuk Penny Arcade waar hij in speelde, namen ze Cagney en zijn collega Joan Blondell mee vanuit het theater naar het witte doek in Sinner’s Holiday (1930).

Cagney speelde daarna in veel films, en kreeg de bijnaam de harde jongen te zijn door een serie misdaadfilms zoals The Public Enemy (1931), Blonde Crazy (1931) en Hard to Handle (1933). Hij speelde ook een aantal "zachtere" rollen, waaronder Angels with Dirty Faces (1938), een Oscar-winnende rol in Yankee Doodle Dandy (1942), White Heat (1949) ("Made it, Ma! Top of the world!"), en Mister Roberts (1955). Hij was een van de oprichters van het Screen Actors Guild, en was voorzitter van 1942-44.

Cagney’s laatste filmrol was in de film Ragtime in 1981, het einde van een carrière die meer dan 70 films omvatte, alhoewel de laatste voor Ragtime al in 1961 was geweest, in Billy Wilder’s One, Two, Three. Tijdens zijn afwezigheid wees Cagney alle rollen af om tijd te kunnen spenderen aan het leren schilderen (waarin hij erg goed werd) en het onderhouden van zijn boerderij in Stanfordville in New York.

In 1974 ontving hij een Lifetime Achievement Award van het Amerikaanse filminstituut, en hij kreeg in 1984 de Presidential Medal of Freedom van zijn vriend Ronald Reagan.

Na 1979 ging zijn gezondheid snel achteruit, en hij leed aan diabetes. Hij overleed op 86-jarige leeftijd aan een hartaanval. Hij ligt begraven in Hawthorne in New York.

Hij was in 1922 getrouwd met de danseres Frances Wilhard "Billie" Vernon (1899-1994), zij waren 64 jaar met elkaar getrouwd. Hij adopteerde een zoon, James Cagney Jr. en een dochter, Cathleen "Casey" Cagney.


Filmografie
Sinners’ Holiday (1930)
The Doorway to Hell (1930)
Other Men’s Women (1931)
The Public Enemy (1931)
The Millionaire (1931)
Smart Money (1931)
Blonde Crazy (1931)
How I Play Golf, by Bobby Jones No. 11: ’Practice Shots’ (1931) (short subject)
Taxi! (1932)
The Crowd Roars (1932)
Winner Take All (1932)
Hard to Handle (1933)
Picture Snatcher (1933)
The Mayor of Hell (1933)
Footlight Parade (1933)
Lady Killer (1933)
Jimmy the Gent (1934)
He Was Her Man (1934)
Here Comes the Navy (1934)
The Hollywood Gad-About (1934) (short subject)
The St. Louis Kid (1934)
A Dream Comes True (1935) (short subject)
A Trip Thru a Hollywood Studio (1935) (short subject)
Devil Dogs of the Air (1935)
’G’ Men (1935)
The Irish in Us (1935)
A Midsummer Night’s Dream (1935)
Mutiny on the Bounty (1935) (appears as extra)
Frisco Kid (1935)
Ceiling Zero (1935)
Great Guy (1936)
Something to Sing About (1937)
For Auld Lang Syne (1938) (short subject)
Boy Meets Girl (1938)
Angels with Dirty Faces (1938)
The Oklahoma Kid (1939)
Hollywood Hobbies (1939) (short subject)
Each Dawn I Die (1939)
The Roaring Twenties (1939)
The Fighting 69th (1940)
Torrid Zone (1940)
City for Conquest (1940)
The Strawberry Blonde (1941)
The Bride Came C.O.D. (1941)
Captains of the Clouds (1942)
Yankee Doodle Dandy (1942)
You, John Jones (1943) (short subject)
Johnny Come Lately (1943)
Battle Stations (1944) (short subject) (narrator)
Blood on the Sun (1945)
13 Rue Madeleine (1947)
The Time of Your Life (1948)
White Heat (1949)
Kiss Tomorrow Goodbye (1950)
The West Point Story (1950)
Come Fill the Cup (1951)
Starlift (1951) (Cameo)
What Price Glory (1952)
A Lion Is in the Streets (1953)
Run for Cover (1955)
Love Me or Leave Me (1955)
The Seven Little Foys (1955)
Mister Roberts (1955)
Tribute to a Bad Man (1956)
These Wilder Years (1956)
Man of a Thousand Faces (1957)
Short-Cut to Hell (1957) (in pre-credits sequence) (also director)
Never Steal Anything Small (1959)
Shake Hands with the Devil (1959)
The Gallant Hours (1960) (also producer)
One, Two, Three (1961)
Arizona Bushwhackers (1968) (narrator)
Ragtime (1981)