Sir Alec Guinness (2 april 1914 - 5 augustus 2000) was een Britse acteur. Hij was één van de meest geliefde acteurs van zijn generatie. Hij speelde een groot aantal verschillende rollen in verscheidene films, waaronder klassiekers als The Bridge on the River Kwai en Star Wars.

Alec Guinness werd in 1914 in Londen geboren. Hij was een onwettig kind, en hij heeft zijn biologische vader nooit gekend. Hij begon als kopijschrijver in de reclame, waarna hij geld bij elkaar spaarde om aan de Fay Compton School of Acting te kunnen studeren. De grote acteur Sir John Gielgud zag in hem een groot talent en bood hem twee rollen aan in zijn versie van Hamlet uit 1934. Vanaf 1936 speelde hij vast in Gielguds Old Vic Company, waar hij in het legendarische theater Old Vic de klassiekers leerde.

Dat jaar trouwde hij ook met de kunstenares, toneelschrijfster en actrice Merula Salaman. Met haar kreeg hij een zoon, Matthew, in 1940.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende Guinness bij de Royal Navy. Na de oorlog kreeg hij zijn tweede filmrol aangeboden (in 1934 had hij een klein rolletje in de film Evensong). De Britse regisseur David Lean had Guinness in 1939 zien spelen op het toneel. Die rol was Herbert Pocket in de toneelbewerking van Great Expectations van Charles Dickens. In 1946 speelde Guinness Herbert Pocket weer, op het witte doek. Twee jaar later brak hij door als Fagin in Leans versie van Oliver Twist van Dickens.

Internationale roem volgde in 1949 met de film Kind Hearts and Coronets, waarin hij ácht verschillende rollen speelde, en andere Ealing komedies als The Lavender Hill Mob (1951), The Man in the White Suit (ook ’51) en The Ladykillers (1955). Voor zijn rol in The Lavender Hill Mob kreeg hij een Oscarnominatie voor Beste Acteur.

In 1954 speelde hij in de film The Detective Father Brown. Tijdens de opnames van deze film bekeerde hij tot het Rooms-Katholicisme. Hij zou gedurende zijn hele leven trouw blijven aan de kerk.

In 1957 keerde hij weer terug bij David Lean. Voor zijn rol als kolonel Nicholson in The Bridge on the River Kwai werd hij beloond met zowel een Golden Globe als een Oscar voor Beste Acteur. Het jaar daarop werd hij weer genomineerd voor een Oscar, ditmaal voor Beste Script voor de film The Horse’s Mouth.

In de jaren zestig speelde hij in een groot aantal films, maar de meest opvallende waren bijrollen in enkele grote epics van Lean, als Prins Feisal in Lawrence of Arabia en de broer van Dr. Zhivago uit de gelijknamige film uit 1965.

In 1977 bereikte Guinness weer een heel nieuw publiek, door zijn rol als Obi-Wan Kenobi in de uiterst succesvolle Star Wars-trilogie van George Lucas. Ook voor deze rol kreeg hij een Oscarnominatie, maar Guinness heeft er nooit een geheim van gemaakt een hekel te hebben aan de rol.

In de jaren tachtig was hij voornamelijk te zien op televisie. Het meest opvallende was de rol van geheim agent George Smiley in twee televisie-adaptaties van twee romans van John LeCarré, Tinker, Tailor, Soldier, Spy en Smiley’s People. In 1988 kreeg hij een Oscarnominatie voor de film Little Dorrit, één van zijn laatste films.

In 1980 kreeg Guinness een ere-Oscar voor zijn gehele oeuvre. In 1955 werd hij benoemd tot Commander in de Order of the British Empire (CBE) voor zijn bijdrage aan de kunsten. In 1959 werd hij geslagen tot Knight Bachelor en in 1994 werd hij opgenomen in de Order of the Companions of Honour.

Guinness stierf op 5 augustus 2000 in Midhurst, West Sussex, aan leverkanker. Hij is 86 jaar oud geworden.

Selectieve filmografie
Great Expectations (1946)
Oliver Twist (1948)
Kind Hearts and Coronets (1949)
The Mudlark (1950)
The Lavender Hill Mob (1951)
The Man in the White Suit (1951)
The Promoter (1952)
The Captain’s Paradise (1953)
The Detective (1954)
The Ladykillers (1955)
The Prisoner (1955)
The Bridge on the River Kwai (1957)
The Horse’s Mouth (1958)
Our Man in Havana (1960)
Tunes of Glory (1960)
Lawrence of Arabia (1962)
The Fall of the Roman Empire (1964)
Doctor Zhivago (1965)
Scrooge (1970)
Murder by Death (1976)
Star Wars (1977)
Raise the Titanic (1980)
Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back (1980)
Star Wars: Episode VI - Return of the Jedi (1983)
A Passage to India (1984)
A Handful of Dust (1988)
Little Dorrit (1988)
Mute Witness (1994)