Het Spook van de Opera is een gothic roman die romantiek, horror, mysterie en tragedie combineert.

In Leroux’ originele roman uit 1910 speelt het verhaal zich af in het Parijs van de 19e eeuw, in de Opera Garnier, een luxueus en momentaal operagebouw opgetrokken in opdracht van Napoleon III. De medewerkers van het operagebouw beweren dat er een mysterieus spook door de gangen waart en dat dat spook verschillende ’ongelukken’ veroorzaakt. Dit "Spook van de Opera" ("le fantôme de l’Opéra") chanteert de twee managers van de opera; zij moeten hem maandelijks een bedrag van 20.000 Franc doen toekomen en voor hem een privé-balkon reserveren.

Ondertussen bereikt de jonge diva Christine Daaé, van wie wordt gedacht dat ze wordt geleid door een muzikale engel die door haar vader is gestuurd, spontaan succes op het podium wanneer zij de huidige prima donna Carlotta vervangt. Carlotta is reeds twee keer vervangen omdat zij zelf ineens leed aan een rare ziekte of anderszins spontaan op mysterieuze wijze verhinderd was. Christine wint daarop de harten van het publiek, waaronder die van haar jeugdliefde Burggraaf Raoul van Chagny.

Het Spook wordt jaloers op Raoul vanwege zijn relatie met Christine en nodigt haar uit om hem op te zoeken in zijn wereld diep in de catacomben van de opera. De jongedame stemt toe, en diep onder de grond leert ze dat haar muzikale engel in werkelijkheid een misvormd muzikaal genie is die een masker draagt om zijn afschrikwekkende gezicht te verbergen. Ze krijst door merg en been wanneer ze zijn ware gezicht te zien krijgt, waarop het Spook haar in zijn huis opsluit. Hij zegt haar alleen vrij te willen laten wanneer zij belooft uit vrije wil naar hem terug te zullen keren. Uit liefde voor haar laat hij haar uiteindelijk vrij, waarna ze inderdaad vrijwillig naar hem terugkeert.

Christine staat tussen twee vuren: enerzijds haar liefde voor de jonge knappe Raoul, en anderzijds haar fascinatie met de duistere, aangrijpende muziek van het Spook. Wanneer ze doorkrijgt dat haar muzikale engel dezelfde is als het Spook van de Opera, en verantwoordelijk is voor de ongelukken en moorden die hebben plaatsgevonden, besluiten zij en Raoul in het geheim te trouwen en ver weg te gaan van Parijs, en het Spook.

Het Spook komt achter hun plan en tijdens Christines opvoering van Marguerita in Faust (de versie van Gounod) ontvoert hij haar van het podium. Beneden, diep onder het operagebouw, vindt de laatste confrontatie tussen het Spook, Christine en Raoul plaats. 


Over het Spook
Het Spook werd geboren in een klein dorpje in de buurt van Rouen. Zijn ouders noemden hem Erik. Op vroege leeftijd rende hij weg van zijn vaders huis, waar zijn lelijkheid zijn ouders enorm veel pijn en verdriet had gedaan. Een tijdje bezocht hij markten, waar hij werd ingehuurd als "levend lijk" bij een freakshow. Hij reisde rond door Europa en Azië met zigeuners die zijn acrobatische en muzikale vaardigheden aanwakkerden.

Uiteindelijk kwam hij in dienst van de Perzische Sjah die hem inhuurde als hofbeul. Voor de sjah bouwde Erik geavanceerde vallen en martelwerktuigen (zoals de Punjab-lasso). Na een tijdje vreesde de Sjah dat Erik teveel kennis had vergaard en besloot om zich van hem te ontdoen. Het lukte Erik echter te ontsnappen en keerde uiteindelijk terug naar Frankrijk.

Aangekomen in Parijs wendde Erik zijn geniale architectonische vaardigheden aan en kreeg daarmee een contract als een van de architecten van het Parijse operahuis "Palais Garnier". Onder dat operagebouw ondervond men problemen met het grondwaterniveau dat steeds bleef stijgen, waardoor men genoodzaakt was een ondergronds meer aan te leggen met de hulp van acht hydraulische pompen. Zonder dat iemand er erg in had bouwde Erik achter het meer een schuilplaats voor zichzelf waar hij ver weg van het publiek kon leven.

Behalve een briljante uitvinder en ingenieur was Erik ook een geniale muzikant, en hij begon het operagebouw te bezoeken zodat hij naar de opera’s kon luisteren en zich kon bemoeien met de slechte smaak van de manager. Omdat hij zijn gezicht niet in het openbaar kon laten zien gedroeg hij zich als geest. Hij schroomde niet om geweld te gebruiken om zijn wil aan de managers op te leggen. Hij maakte gebruik van zijn kennis van de geheime gangen en het bijgeloof van de medewerkers om ongezien overal in het gebouw te kunnen komen. Hij terroriseerde iedereen die zijn eisen weigerde of negeerde en vermoordde zelfs mensen als waarschuwing. Mensen die hem trouw waren en zijn bevelen opvolgden, zoals Mevrouw Giry, een logehoudster, behandelde hij wel netjes.

Het verhaal van de roman begint wanneer een jong koormeisje, Christine Daaé, bij het koor van de Opéra Garnier komt en Erik (het Spook) verliefd op haar wordt